ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در مقطع ابتدایی

به گزارش رویداد البرز به نقل از مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش؛ رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اصول اساسی در تربیت و یادگیری به طور عام و در مورد دوره کودکی به طور خاص باید مبنای دینی داشته باشد، گفت: بهترین و کامل‌ترین منبع برای استخراج نظریه‌های تربیتی قرآن کریم است که در واقع کتاب زندگی است.
پاسداشت کرامت کودکان یک اصل تربیتی است
وی با بیان اینکه نتیجه کلیه جهت‌گیری‌ها و برنامه‌ها باید تابع اصول دینی باشد، افزود: انسان ذاتاً ارزشمند و صاحب کرامت است؛ به همین دلیل پاسداشت کرامت کودکان که پاک‌ترین و با ارزش‌ترین سرمایه کشور هستند، امری ضروری است و همه اقدامات و برنامه‌ها باید حافظ این کرامت باشد. حکیم‌زاده با بیان اینکه تربیت فرایند ارزش بخشیدن است، اضافه کرد: محیط تربیتی باید به گونه‌ای طراحی شود که کودک این ارزش خدادادی را ادراک کند.
سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اظهارکرد: ورود به دوره مدرسه اولین مواجهه کودک با دنیای بزرگسالانی است که با آنان ارتباط خانوادگی ندارد؛ بنابراین این محیط باید به شکلی اداره شود که حس تعلق در دانش‌آموز ایجاد شود و مدرسه را خانه دوم خود بداند. قطعاً این مهم نقش بسزایی در کاهش آسیب‌ها خواهد داشت و فرد بهتر می‌تواند خود را در معرض یادگیری قرار دهد.
ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در دوره ابتدایی
وی با اشاره به ضرورت پرهیز از ایجاد فضای رقابتی در دوره ابتدایی، تبدیل رقابت به رفاقت را امری ضروری و مطابق با اقتضائات تربیتی دوره کودکی دانست و تصریح کرد: اهمیت توفیق‌خواهی جمعی به حدی است که حتی در مبانی دینی نیز بر آن تاکید شده است؛ بنابراین کودکان باید به نحوی تربیت شوند که توفیق‌خواهی جمعی داشته باشند. لازمه این مهم، ایجاد فضای مشارکتی و رویکردهای مشارکتی و همکاری در کار تعلیم و تربیت است. با این دید هر موقعیتی که کودک را در فضای رقابتی قرار دهد مردود است.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش فضای مقایسه‌ای را اشتباه و نادرست توصیف کرد و یادآور شد: کودکان تحت هیچ عنوانی نباید در فضای رقابتی قرار بگیرند. این موضوع خط قرمز دوره ابتدایی است.
ارزشیابی توصیفی برای یادگیری هدفمند است
حکیم‌زاده تاکید کرد: اصلاح رویکردها «از آموزش از یادگیری» به «آموزش برای یادگیری» و از «ارزشیابی از یادگیری» به «ارزشیابی برای یادگیری» ضرورت دارد. رویکردی که بیش از سه دهه توسط علم نیز اثبات شده است.
وی تصریح کرد: هدف از ارزشیابی دانش‌آموزان در دوره ابتدایی به صورت توصیفی، یافتن نقاط قوت و ضعف و هدفمند کردن ادامه مسیر آنان در تحصیل است. در واقع، ارزشیابی صورت می‌پذیرد تا یادگیری به صورت هدفمند رخ دهد. اگر ارزشیابی توصیفی به درستی انجام پذیرد، قطعاً نتایج بهتری حاصل خواهد شد؛ زیرا در این روش دانش‌آموزان با نمره و عدد مقایسه نمی‌شود.
وفاق ملی را باید از پیش‌دبستانی آغاز کرد
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: اصل وفاق ملی که رئیس جمهور آن را محور اصلی دولت چهاردهم عنوان کرده، از مدرسه و دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی آغاز می‌شود. موضوعی که باید در بستر کارِ گروهی محقق شود که لازمه آن ترجیح دادن منافع جمعی به منافع فردی است که این مهم تنها در فضای رفاقتی و مشارکتی محقق می‌شود.
وی با اشاره به نقش تشویق در انگیزه‌بخشی به دانش‌آموزان، یادآور شد: مهرورزی و اخلاق نیکو یکی از شروط اصلی معلمی است و معلم باید بتواند در گام اول ارتباط عاطفی با دانش‌آموز برقرار کند؛ ارتباطی که مشارکت دانش‌آموز را در مسیر یادگیری افزایش می‌دهد و سبب افزایش انگیزه او می‌شود. به عبارت بهتر، یادگیری پایدار در گرو ارتباط دو سویه معلم و دانش‌آموزان است. موضوعی که معلم در کنار همه روش‌های نوین تدریس و فراگیری مهارت‌های مختلف باید به آن توجه ویژه داشته باشد.
وی با بیان اینکه معلم مربی است، اضافه کرد: حرکات، رفتار، گفتار و منش معلم تأثیر تربیتی روی کودکان دارد.
حکیم‌زاده با بیان اینکه تربیت فرایند ارزش‌بخشی است، یادآور شد: کودک باید در مدرسه احساس ارزشمندی کند احساس کند مدرسه و نظام آموزشی فرصت کافی برای یادگیری و در اختیار او قرار می‌دهند.
وی ضمن بیان اینکه نظام آموزشی و ذهنیت خانواده‌ها سیاست‌زده است، گفت: محور فعالیت‌های معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در دور جدید، «توسعه عدالت»، «ارتقای کیفیت» و «ایجاد تعلق و هویت‌بخشی» است که این سه اصل برای حل سه ابر چالش نظام آموزشی کشور یعنی «نابرابری در آموزش و فرصت یادگیری و تربیتی»، «نگرانی راجع به کیفیت و ضعف مهارت‌های سواد پایه» و همچنین «بحران هویت» مد نظر قرار گرفته‌اند.
ارتقا مهارت‌های پایه باید محور همه فعالیت‌ها و برنامه‌ها باشد
سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تاکید کرد: فعالیت‌ها در آموزش ابتدایی باید به شکلی باشد که دانش‌آموزان مهارت‌های سواد پایه را به خوبی فرا بگیرند و برای یادگیری، توانمند و به ابزار یادگیری مجهز شوند. فراموش نکنید ایجاد سرمایه انسانی از مسیر تثبیت سواد پایه می‌گذرد و در این بین مهارت‌های زبانی و حسابی بیشترین نقش را دارند که متأسفانه دوره کرونا به مهارت‌های زبانی آسیب‌های زیادی رساند؛ البته این موضوع مختص ایران نبود و تقریباً همه جهان با آن درگیر شده‌اند.
وی تاکید کرد: معاونت آموزش ابتدایی در دور جدید تلاش دارد با همکاری استان‌ها و مناطق برنامه‌های لازم برای سواد پایه را طراحی کند تا آنها با توجه به اقتضائات اقلیمی و بومی در طراحی این برنامه‌ها نقش داشته باشند.
ایجاد محیط یاددگیری مثبت یک اصل است
حکیم‌زاده با بیان اینکه ایجاد محیط یادگیری مثبت اولویت دیگر معاونت آموزش ابتدایی است، تصریح کرد: این عوامل زمانی خروجی مطلوب خواهند داشت که محیط یادگیری مثبت ایجاد شده باشد و احساس تعلق به مدرسه در همه بچه‌ها وجود باشد و همه آنها صرف نظر از تفاوت‌های فردی، فرهنگی، زبانی و حتی اقتصادی خانواده‌ها بتوانند مهارت‌های یادگیری را در خود بهبود ببخشند. از طرف دیگر، دانش‌آموزان باید در فرایند یادگیری نیز مشارکت جدی داشته باشند تا محیط یادگیری مثبت ایجاد شود.
حکیم‌زاده تاکید کرد: ایجاد فضای یادگیری مثبت سبب موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان خواهد شد و از تبدیل ناکامی‌های تحصیلی به ناکامی‌های بزرگ‌تر جلوگیری می‌کند؛ این مهم محقق نمی‌شود مگر اینکه همه دانش‌آموزان و همه خانواده‌ها خود را بخشی از فرایند یادگیری بدانند.
ضرورت پرهیز از جداسازی و غربالگری دانش‌آموزان
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: نتایج بررسی‌های علمی نشان می‌دهد نظام‌های آموزشی که از غربالگری و جداسازی دانش‌آموزان پرهیز دارند، عموماً به نتایج مطلوب‌تری می‌رسند و بهتر می‌توانند زمینه را برای پیشرفت جامعه فراهم کنند؛ به همین دلیل همه فعالیت‌های نظام آموزشی باید به نحوی باشد که همه کودکان مفید بودن و ارزشمند بودن را احساس کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر زبان برنامه در سیاستگذاران نهادینه شود و اطلاعات بر مبنای شاخص‌ها و سنجه‌های دقیق علمی ارائه شوند، حتماً مشارکت و شبکه‌سازی بین سیاستگذاران و تصمیم‌گیران منتج به مطلوب خواهد شد. فراموش نکنید تعدد برنامه‌ها و تراکم آنها الزاماً به معنای رسیدن به مطلوب نیست.