آرامستان تاریخی «تخت فولاد» مقصد گردشگری معنوی اصفهان

رویداد البرز – گروه استان‌ها – کورش دیباج: اصفهان از شهرهای مهم گردشگری، سرمایه ای ارزشمند و منحصر به فرد از نظر قدمت تاریخی، وجود آثار فرهنگی و مذهبی گرانبها در قلمرو ملی و جهانی است که دارای شرایط ممتاز و از مراکز عمده گردشگری ایران و جهان است، به طوری که از آن به عنوان پایتخت فرهنگی خاورمیانه و جهان اسلام یاد می‌شود. در میان انواع جاذبه‌های گردشگری اصفهان، آرامستان تخت فولاد یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد گردشگری این شهر به شمار می‌رود. کشف تعدادی سنگ قبر آجری با خطوط کوفی و نسخ، به تاریخ‌های ۵۶۷ و ۶۸۶ هجری، نشان دهنده قدمت این آرامستان پیش از دفن بابا رکن الدین بیضاوی شیرازی است. در روزگار صفویه، با گسترش شهر اصفهان و محلات آن به سوی جنوب شهر، این آرامستان گسترش یافت و محل دفن صدها نفر از فقها، دانشمندان و بزرگان و مشاهیر اصفهان از جمله میرفندرسکی، آقا حسین خوانساری، میرزای رفیعای نائینی، آقا جمال خوانساری، فاضل اصفهانی و غیره گردید و به صورت یک دانه شهری و جزئی از حیات اجتماعی شهر اصفهان و فرهنگ و هنر و تمدن ایران درآمد. تخت فولاد خود دیوانی است از اشعار و آثار ادبا و شاعران برجسته ای که عموماً در رثای بزرگان و ماده تاریخ وفات آنان اشعار نغز و زیبایی سروده اند و می‌توان سبکی خاص از شعر را با مضامین عالی معنوی و عرفانی در سنگ قبور و الواح آن مشاهده کرد.
بی شک توجه به چنین قابلیت‌هایی توسعه گردشگری آرامستان تخت فولاد را دشوار می‌کند. برنامه‌های توسعه گردشگری در جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، از اهمیت بالایی در فرآیند برنامه ریزی گردشگری برخوردار است اما تجربه برنامه ریزی‌های صورت گرفته در قالب توسعه فرهنگی و تاریخی به جهت معرفی ارزشهای فرهنگی اقوام و ملل، کمک به حفظ و نگاهداشت جاذبه‌های فرهنگی-تاریخی، برندسازی فرهنگی، حفظ هویت بومی‌و مکانی، حاکی از این مطلب است که نگاه دیگری نیز در کنار برنامه‌های توسعه گردشگری فرهنگی و مذهبی شهر اصفهان مورد نیاز بوده تا بتواند تمامی‌فعالیت‌های توسعه گردشگری را تامین و تکمیل نماید. در این جاست که رویکرد معنویت در گردشگری می‌تواند موثر واقع گردد.
مفهوم معنویت به مثابه بخش غیر مادی وجود انسانی، همه ابعاد زندگی وی در بر گرفته است. بر این اساس انسان به عنوان مخلوق آفرینش و به جهت ماهیت منحصر به فردی که دارد، بیهوده بر روی این کره خاکی قرار نگرفته و اهداف ویژه ای برایش در نظر گرفته شده است. روح و یا به عبارتی بعد غیر مادی وجود انسانی به عنوان اصلی ترین ماهیت وجودی وی، دارای خصوصیات ویژه ای است که آن را با مبانی معنوی توضیح داده اند. از این رو انسان برای تحقق اهداف آفرینش به حرکت روی آورده و از سفر به عنوان منبع و شیوه تحقق هدف بهره می‌جوید. سفر، به عنوان طی طریق، مسیر و راهی برای دستیابی به ماهیت وجودی است، سفر مهد شکل دهی و شکل گیری وجود انسانی است که می‌تواند تمامی‌طی طریق‌هایی که انسان با آن روبرو است را دربرگرفته و آن را به کمال رساند. در این راستا الگوی معنویت در ارتباط انسان با خود، جهان پیرامون و خالق هستی تعریف می‌شود و معنا می‌یابد. معنویت بطن هستی، ماهیت انسانی و همه وجودی است که انسان آن را به وسیله سفر دنبال می‌کند و در جستجوی یافتن آن است.
آرامستان تخت فولاد اصفهان از ویژگی‌های منحصربه فردی برخوردار است که صرفاً نمی‌توان آن را در یک جاذبه تاریخی و فرهنگی خلاصه کرد. زوایای میراث مادی و معنوی، برگرفته از سنت معماری ایرانی اسلامی، کاشی کاری، آیینه کاری، بناهای مقدس، مقبره بزرگان علم، هنر و فلسفه، عمارت‌های بی نظیر که وامدار تاریخ مردم شناسانه زندگانی ایرانی است، همگی تلفیقی از هنر، فرهنگ، معنویت، تاریخ و دین است که جاذبه ای خارق العاده را رقم زده و نیازمند نگاهی فرا توسعه ای می‌باشد. آرامستان تخت فولاد اصفهان به دلیل گستردگی فرهنگ از جمله «پارک‌های موضوعی فرهنگی» محسوب می‌شود که مفاهیمی‌چون ادبیات، شعر، موسیقی، فلسفه، عرفان و هنر را دربر می‌گیرد. رویکردهای توسعه گردشگری اصفهان از یک سو و آرامستان تخت فولاد از سوی دیگر حاکی از این مطلب است که رویکرد نوین مطالعاتی معنویت می‌تواند راهگشای توسعه همه جانبه بوده تا تمامی‌زوایای میراث مادی و معنوی ارامستان را قوت بخشیده و زمینه رونق روز افزون آن را در دید همگان و علاقه مندان فراهم کند.